De geüniformeerde leden van het gilde (gildebroeders en sjerpdragers) hebben functies met een specifieke taak die hieronder worden beschreven.
Hoofdman
De hoofdman bekleedt de hoogste functie binnen het geüniformeerde deel van het gilde. Hij wordt gekozen en benoemd voor het leven. Hij ziet toe dat het gehele gilde goed functioneert en waakt op de gildetradities en gebruiken. Hij spreekt in het openbaar op recepties en jubilea. De hoofdman is herkenbaar aan zijn hoofdmanschild (sikkelvorm). Het model is hetzelfde als van een deken, maar dan groter. Ook draagt hij een stok met zilveren afbeelding van Sint Servatius.
Sjerpdrager
Het Sint Servatius Gilde kent onderscheidenlijk 4 sjerpdragers:
Beschermheer
De beschemheer staat het gilde bij in moeilijke tijden of als het gilde in moeilijkheden dreigt te komen. Hij beschermt het gilde wanneer dit nodig is.
Gildeheer
De gildeheer vertegenwoordigt de geestelijke overheid binnen het gilde.
Eredeken
De eredeken is een bijzondere functie binnen het gilde. Het bestuur kan een of meerdere eredekenen voordragen. Een eredeken staat het bestuur met raad en daad bij en geeft eventueel gevraagd dan wel ongevraagd advies aan het bestuur. Een eredeken maakt geen deel uit van het bestuur maar heeft op uitnodiging wel toegang tot een bestuursvergadering.
Een eredeken kan taken behartigen en werkzaamheden uitvoeren die het bestuur aan hen delegeert. Het gilde heeft op dit moment een eredeken.
Ere Koning
De ere-koning wordt jaarlijks tijdens het koningschieten door het afschieten van een vogel onder de ( niet geüniformeerde) leden benoemd voor de periode van één jaar.
Tamboer
De tamboers slaan de gildetrommen en begeleiden het gilde door het ritme van de trommelslagen. Ook doen ze tijdens gildefeesten in groepsverband en/of individeel mee aan wedstrijden. Het gilde telt drie gildetrommen van koper en één van hout. Deze natuurgetrouwe kopie van de oude trom uit 1612 is vervaardigd door Frans Manders.
Ook is er een jeugd gildetrom. Vroeger kende het gilde maar een tamboer dat in feite ook voldoende was om het tempo (90 slagen per minuut) aan te geven.
In verband met de noodzakelijke beschikbaarheid van een tamboer in de huidige 24 uurs economie heeft het gilde – mede door toegenomen belangstelling voor het gilde – het aantal tamboers kunnen uitbreiden.
Commandant
De commandant is de gildebroeder die het gilde commandeert en op aanwijzing van de hoofdman beveelt. Hij ziet toe dat het Gilde een eenheid is. Dit houdt in dat eenieder bij een optreden in het openbaar keurig gekleed is en bijvoorbeeld niet zichbaar een kauwgom kauwt of zonnebril draagt. Zijn bevelen dienen strikt opgevolgd te worden.
Vaandrig
Hij is de gildebroeder die direct achter de tamboer(s) en bazuinblazer(s) loopt en het verenigings vaandel draagt. Hij houdt dit vaandel schuin omhoog zodat het de grond niet raakt (reinheid). Hij alleen zwaait met het vaandel en ondersteunt daarmee ook de hernieuwing van de eed van trouw. De vaandrig legt de eed van trouw af aan het wereldlijk gezag en kerkelijke overheid. Dit is in onze gemeente ten overstaan van onze burgemeester en de pastoor of gildeheer. Tijdens een Heilige Mis wordt tijdens de consecratie met het vaandel gezwaaid.
Koning & Keizer
Elk jaar vindt het koningschieten plaats op kermismaandag. De regerend koning wordt thuis in een open rijtuig opgehaald en naar het Gemeentehuis gereden. Daar wordt tussen een aantal toespraken door en als beklinking van het welslagen van de koning in het afgelopen jaar de koningswijn gedronken. Uit een zilveren beker wordt dan door elke gildenbroeder een slok wijn gedronken. Deze koningsbeker is in 1981 door de gemeente Lieshout geschonken en is voorzien van het opschrift:
“Drink voor uw koning kostelijke wijn,
zijn rijk zal alle kans kortstondig zijn”
Ook heeft elke gildebroeder een tinnen beker met zilveren bekerhouder met daarop zijn naam gegraveerd om nogmaals te kunnen proeven van het kostelijke nat. Na het fotograferen van de koningspaar bij het schilderij van de oude schut, gaan allen te voet naar de koffietafel en daarna naar de schutsboom. Door het gilde wordt 3 maal om de boom getrokken (het vrijen van de boom genoemd). Dit wordt uitgevoerd om het goede te behouden en het kwade van de schutsboom te verdrijven en om straks een goede koning aan te kunnen wijzen. De schutsboom wordt vervolgens gezegend door de gildeheer en er wordt 3 maal het Onze Vader gebeden. Het koningszilver en de attributen worden naast de boom op jukken gehangen. De schutsboom wordt neergelaten om de nieuwe koningsvogel te bevestigen. De vogel (ook wel papagaai genoemd), Koningsvogel (zonder veren) is gemaakt van een taaie houtsoort en is versierd met veren. Vroeger schoot men met kogelgeweren waarvan de loden kogels (bollen ter grootte van een knikker) zelf gegoten werden. Wij schieten nu met kleiner kaliber. De gildebroeder (ouder dan 17 jaar) die het laatste stukje van de vogel naar beneden schiet, wordt de nieuwe koning. Is de schutter een gewoon (niet geüniformeerd) gildelid, dan wordt deze de nieuwe ere-koning.
Ten teken van reinheid doet de nieuwe koning een handwassing met water uit een tinnen kan met bord.
Attributen voor de handwassing. Deze set is destijds aangeboden door de toenmalig pastoor Floris van der Putt uit Lieshout. De versierselen worden omgehangen, waarna de koning over het vaandel mag schrijden, waarmee hij symbolisch het gilde in bezit neemt. De zilveren vogel is het blijvende koningsteken, een sieraad dat staat voor eer en macht. Er wordt koningswijn geschonken en gezamenlijk getoost op de nieuwe koning. De koning is verplicht om een zilveren schild te schenken naar waarde en voorwaarden zoals omschreven in het reglement koningschieten. De koning mag een koningin kiezen. Op de verjaardag van de koning wordt door de gildenbroeders een bronzen koningsbeeldje aangeboden.
Zilverdrager
De zilverdragers van het Gilde dragen het eerdere konings-, herinnerings- en prijzenzilver mee op fluwelen vesten. De zilverdragers zijn gildebroeders die eerder koning zijn geweest. Op deze wijze wordt het kostbaar gildezilver aan de bevolking getoond.
Standaardruiter
Hij is degene die het paard berijdt. Het paard draagt, naast een zadel ook een halster met koperbeslag en een dekkleed (schabrag) met de naam van ons gilde.
De ruiter hanteert een replica van een lans van een Belgisch gilde uit 1500.
Op straat maakt de standaardruiter de weg voor het gilde vrij door met zijn paard zigzaggend voor hen uit te gaan. Op gildefeesten kan de combinatie aan wedstrijden deelnemen , bij onder andere de disciplines parcours en figuurrijden.
Hellebaardier
Piekdragers of hellebaardiers zijn gildebroeders die de koning en keizer vergezellen, beschermen en verzorgen. Zij dragen een lange stok met lansvormige punt
Vendelier
De vendeliers zijn díe gildebroeders die met vendels volgens vaste patronen sierlijke bewegingen (slagen) maken. De vendelslagen hebben een godsdienstige betekenis.
Tijdens wedstrijden op een gildedag brengt een (kleine) vendelgroep zo bijvoorbeeld in het door Jan Tooriaans geschreven “Vendelgebed” een gevecht tot uitdrukking.
Tijdens wedstrijden voeren de vendeliers een zwaar, 10 minuten durend programma uit, met moeilijke en vaak riskante slagen.
Wij mogen trots zijn op onze vendeliers, want mede door hun veelvuldig oefenen, behoren zij tot de besten van Brabant. Ook uniek is het Vendelconcertato. Een uniek muziekstuk voor gilde en harmonie gecomponeerd door wijlen Freek Schorer. In 1985 was de première ter gelegenheid van het kringgildenfeest Peelland. Inmiddels is het ca. 20 minuten durende stuk al 10 maal uitgevoerd, t.w.: 2x in Lieshout, 2x in ’s Hertogenbosch, 1x in Soest, 1x in Zandvoort, 1x in Hoorn, 1x in Veldhoven en 2x in Helmond.
De vendeliers lopen achteraan in het optrekkende gilde en vormen met hun vendels een mooie afsluiting van de groep. Er wordt gevendeld tijdens demonstraties, wedstrijden en daar waar een hulde wordt gebracht.